Sürü Bağışıklığı Nedir? - Yeni hastalıklar ortaya çıktığında, vücudumuzun onlara karşı hiçbir koruması veya bağışıklığı yoktur. İnsanlar bu hastalıklardan hastalandıkça ve onlardan kurtulduklarında, onları ve diğerlerini tekrar hastalanmamaya yardımcı olabilecek bağışıklık geliştirirler. Sürü bağışıklığı ya da topluluk bağışıklığı daha fazla insan hastalığa karşı bağışıklık geliştirdikçe, daha savunmasız olan başkalarına yayılmayı önlemeye yardımcı olduğu fikrine dayanır.
Sürü Bağışıklığı Nasıl Çalışır?
Sürü bağışıklığı, bir topluluktaki çok sayıda insanın bulaşıcı bir hastalığa karşı bağışıklık (veya vücudun kendi koruması) geliştirmesi durumunda meydana gelen bir şeydir. Bu bağışıklık, vücut bir dahaki sefere enfeksiyonla daha iyi savaşmaya yardımcı olabilecek bir viral enfeksiyondan sonra antikorlar yaptığında doğal olarak gelişebilir. Sürü bağışıklığı aşılama yoluyla da olabilir.
Neden Önemlidir?
Sürü bağışıklığı fikri, bir topluluk olarak en savunmasız insanlarımızı koruyabileceğimiz düşüncesine dayanır. Yenidoğan ve bağışıklık sistemi zayıf olan insanlar buna bir örnektir. Bazı aşıları alamazlar veya hastalıklara karşı bağışıklık geliştiremezler.
Yenidoğanlarda, programlanmış bir seride aşılar alırlar ve tamamen aşılanana kadar çeşitli hastalıklara karşı hassastırlar. Bağışıklığı baskılanmış bireyler için bağışıklık sistemleri zayıftır ve aşıda bulunan zayıflamış virüse bile tolere edemezler veya aşıdan bağışıklık kuramazlar. Sağlıklı bireyler bile aşı yetmezliği ile karşılaşabilir, sağlıklı insanların yaklaşık %2-10'u aşılamaya cevap vermez.
Doğal bağışıklık veya aşılamadan bağışıklık olmadan, etkili tedavilerin mevcut olmadığı yeni bir hastalık ile enfekte olursa çok hasta olabilir ve hatta ölebiliriz. Örneğin, 2019 yeni koronavirüs (COVID-19) durumunda, kimsenin bağışıklığı yoktur, çünkü yeni bir virüsdür ve aşı yoktur. Ayrıca kesin bir tedavisi de yoktur, bu yüzden virüs küresel bir pandemiye neden olmuştur. Bununla birlikte, insanların bir hastalığa karşı yeterli bağışıklık geliştirdiğinde, kendi başlarına bağışıklık geliştiremeyen veya aşı şeklinde aşılama yapamayan insanlara yayılmasını azaltabilirler. Başka bir deyişle, daha fazla insan bağışıklık geliştirdikçe, daha az insan hastalanır ve bağışıklığı zayıflamışların hasta bir kişiyle temas etmesi zorlaşır.
Aşılar Bağışıklık Sürüsüne Nasıl Yardımcı Olur?
Aşılar, vücudumuzun bizi hastalanmadan hastalığa karşı korumasına ve sürü bağışıklığının oluşmasına yardımcı olabilir. Her bir aşı, hedeflenen hastalığı tespit etmek ve savaşmak için vücudun bağışıklık sistemini eğitir. Sağlıklı insanları aşılamak ve hastalıkları yayma yeteneklerini azaltmak aşılamayan insanları korur.
Çiçek hastalığının ortadan kaldırılması aşı yoluyla sürü bağışıklığının bir örneğidir. Çiçek hastalığı için aşı 1796'da başladı ve 1800'lerde daha yaygın hale geldi. Aşılama yoluyla, ABD'de bildirilen son doğal yayılmış çiçek hastalığı vakası 1949'daydı ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 1980'de dünya çapında ortadan kaldırıldığını ilan etti. Bu durumda, aşılama virüs uygun konakçıları bulana kadar hastalığın yayılma süresini azalttı ve yok etti.
Sürü Bağışıklığı Ne Kadar Etkili?
Sürü bağışıklığı sadece sürünün zihniyeti kadar iyi çalışır. Yani, sadece plana çok sayıda insan katıldığında çalışır. Doğal bağışıklık mümkün olsa da, aşılamaya bağlı bağışıklık hastalığı en etkili şekilde azaltır.
İnançlardaki farklılıktan dolayı sürü bağışıklığının başarısız olmasının bir örneği, 2010'ların ortalarında kızamık örneğidir. Bu nedenle, aşılanmamış bir kişi hastalanabilir veya bir virüs taşıyabilir ve bağışıklığı bağlayamayan veya aşılamayı reddeden başka birine aktarabilir.
Dikkate alınması gereken diğer bir faktör, aşıların ne kadar iyi çalıştığı ve bağışıklık sisteminin bu aşılara nasıl tepki verdiğidir. Örneğin, araştırmacılar yakın zamanda, özellikle kızamık söz konusu olduğunda, kızamık-kabakulak-kızamıkçık (MMR) aşısı için "azalan bağışıklık" olduğunu keşfettiler. Raporlara, aşılanan bazı kişilerde zaman içinde kabakulaklara karşı bağışıklığı kaybettiğini yazılmıştır.
ABD'de ortalama kızamık aşılama oranları çoğu bölgede %90'ın üzerindedir.
Sürü bağışıklığının etkinliği kaç kişinin katıldığına ve hastalığın ne kadar bulaşıcı olduğuna bağlıdır. Oldukça bulaşıcı olan kızamıkta araştırma, sürü bağışıklığına ulaşmak için nüfusun %93 ila %95'inin aşılanması gerektiğini göstermektedir.
COVID-19: Sürü Bağışıklığı Yardımcı Olabilir mi?
Şu anda COVID-19'un yayılmasının sürü bağışıklığı tarafından durdurulup durdurulmayacağı konusunda bazı tartışmalar sürüyor. Dünya liderleri bu küresel salgını kontrol altına almak için stratejiler tartışırken, bazıları sürü bağışıklığını bir seçenek olarak önermişlerdir. İngiltere bu fikri kısaca değerlendirdi, ancak modeller popülasyonun %60 kadarının enfekte olmasını ve daha sonra sürü bağışıklığı sağlamak için koronavirüsden iyileşmesi gerektireceğini öne sürdü.
Etkili bir aşı mevcut olmadığından, COVID-19'a sürü bağışıklığının geliştirilmesi, çok sayıda insanın enfekte olmasını gerektirecektir. Hastaların birçoğu iyileşir ve bu sürü bağışıklığını yaratırken, çoğu hasta da hayatını kaybedecek. Bu, başkalarının yararına kaç hayatın feda edilmesi gerektiğine dair etik bir tartışmayı ateşledi.
Johnson & Johnson'dan biyoteknoloji firmalarına kadar birçok şirket COVID-19 aşısı oluşturmak için yarışıyor.
Sonuç
Sürü bağışıklığı, aşılama yoluyla mevcut olduğunda insanların kendilerini, ailelerini ve aynı zamanda toplumlarındaki en savunmasız insanları korumalarına yardımcı olur. Kendinizi farklı aşı türleri ve aşı güvenliği yönergeleri hakkında bilgilendirin. Aşılarınızı Sağlık Bakanlığına bağlı kuruluşlarda yaptırın ve güvenli olduğundan emin olun.
Yorum Gönder